Nieuwe kansen om te leren

Met veel plezier presenteer ik zes nieuwe pilots – proefprojecten – voor IRM. Dat brengt het totaal op vijftien. Dat is goed nieuws want we hebben lokale ervaringen nodig om een uitvoerbaar programma te kunnen bouwen. Concrete, lokale, projecten komen echter niet in het Programma onder de Omgevingswet (POW) IRM terecht. Dat is anders dan aanvankelijk gedacht en resultaat van de zogenaamde herijking. Daarover later meer. Maar niet voordat ik me netjes heb voorgesteld.

Nieuw ronde, nieuw gezicht

De herijking markeert niet alleen een verandering van koers maar ook van organisatie en rolverdeling. Steven Voest – programmamanager van het eerste uur – gaat de kaders ontwikkelen om het PoW in uitvoering te brengen. Mijn naam is Jan Willem Kamerman en ik mag nu de rol van programmamanager op mij nemen.

Het rivierengebied is mij niet onbekend. Ik ben trots op de realisatie van Park Lingezegen, waar ik de jaren voorafgaand aan IRM aan heb gewerkt. Park Lingezegen maakt deel uit van de Gelderse Poort ten oosten van Nijmegen aan de Waal. Bij toeval de achtergrond voor het gesprek in De Blauwe Draad elders in deze nieuwsbrief en …… IRM pilot. Na Park Lingezegen werd ik programmamanager Deltaprogramma Rijn en vanaf de start betrokken bij IRM. En nu dus programmamanager IRM. Ik heb niet alleen een professionele band met het rivierengebied maar ook een persoonlijke. Ik ben rivierbewoner. Vanuit mijn huiskamer in de uiterwaard kan ik dagelijks de stand van het water in de Neder-Rijn volgen.

Herijking verzet de koers

Aanvankelijk was het plan een Programma onder de Omgevingswet op te stellen met concrete maatregelen. We realiseerden ons dat het nog meerdere jaren zou kosten om tot een samenhangend pakket van lokale maatregelen voor het gehele rivierengebied te komen. De bestuurlijke urgentie is echter om sneller richting te geven aan de ontwikkeling van het rivierengebied. Daarom hebben we besloten het POW IRM te zien als tussenstop op de route naar dat samenhangende maatregelenpakket.

Een eerste Ontwerp POW IRM is in april 2023 gereed met besluiten omtrent bodemligging (de te realiseren en handhaven diepte van het zomerbed) en waterafvoer (het volume aan water dat het rivierengebied veilig moet kunnen ontvangen). Daarbij schetsen we in het POW een toekomstbeeld van het rivierengebed en benoemen we trajecten waar de meest urgente opgaven liggen die we met voorrang moeten aanpakken. Ook worden urgente systeemmaatregelen benoemd, maatregelen die bijvoorbeeld nodig zijn om de rivierbodem op de gewenste (on)diepte te krijgen. Na vaststelling van het POW wordt de uitwerking in maatregelpakketten in de regio ter hand genomen op basis van een bestuursakkoord dat we parallel aan het POW ontwikkelen.

Op dit moment ontwerpen we de processen hoe we tot het POW en de bestuursovereenkomst willen komen. Daarover informeren we je in een volgende nieuwsbrief.

Nieuwe pilots

Ik introduceer graag de nieuwe pilots:

Door natuurherstel rivierkundige opgaven aanpakken. Zo kan de IRM-pilot Gelderse Poort gekarakteriseerd worden. Daarom is de Gelderse Poort niet alleen IRM-pilot maar ook een project uit de Programmatische Aanpak Grote Wateren, het natuurherstelprogramma van de ministeries van Natuur (LNV) en Waterstaat (IenW).

In de Willemspolder, Gouverneurspolder en Hiensche Waard worden grondstoffen gewonnen voor de bouw en dijkversterkingen. In de pilot Midden-Waal wordt verkend hoe deze winningen kunnen worden ingezet voor IRM-opgaven en hoe hiervoor publiek-private samenwerking tot stand gebracht kan worden.

In de pilot Droogte IJsselvallei wordt verkend op welke locaties en op welke wijze overvloedig water in de IJssel en omgeving kan worden vastgehouden om droge perioden beter te doorstaan. Daarbij wordt ook gekeken naar de betekenis van eventuele maatregelen voor functies zoals landbouw en natuur.

Het Waterschap Drentse Overijsselse Delta bereidt dijkversterking voor langs de Overijsselse Vecht tussen Zwolle en Dalfsen in het kader van het Hoogwaterbeschermingsprogramma. In de IRM-pilot Veilige Vecht zoekt het waterschap met provincie en gemeentes naar alternatieve maatregelen voor of aanvullende maatregelen op dijkversterking. Er wordt daarbij gekeken naar de relatie tussen de rivier en het achterliggende – regionale – watersysteem.

In de laatste twee pilots wordt ervaring met zomerbedsuppletie opgedaan met als doel de daling van het zomerbed een halt toe te roepen en mogelijk het zomerbed omhoog te brengen. Eén proef wordt uitgevoerd in de Grensmaas en de ander op de Midden-Waal.

Met de aanwijzing van de nieuwe pilots is de IRM-leeromgeving compleet. Daarmee kan ook het Praktijknetwerk IRM, opgezet om pilots en ons programma met elkaar te verbinden, echt van start gaan. Ik verwacht dat het programma en de projecten veel profijt van elkaar zullen hebben. Te beginnen met de eerste Praktijknetwerkdag met vertegenwoordigers van de pilots die 14 juni plaatsvond in Nijmegen.