Impressie Bouwdagen Maas (10 en 17 november 2020)
Samen bouwen aan de toekomst van de rivieren, zo komt het Programma onder de Omgevingswet voor Integraal Riviermanagement tot stand. Dat samen bouwen doen we onder andere tijdens integrale Bouwdagen. In november 2020 vindt de eerste serie Bouwdagen plaats. Op 10 en 17 november 2020 stonden de digitale dagen in het teken van de Maas. De eerste dag bespraken we de voortgang van IRM, keken vooruit en gingen in gesprek over het Beeld op de Rivieren met het gezamenlijke toekomstperspectief. De tweede dag presenteerden we de onderzoeksresultaten van de systeembeschouwing van de Maas en gingen in gesprek over de grenzen aan het riviersysteem en over hoe we samen tot een uitvoerbaar programma kunnen komen.
Laatst gewijzigd: 14 augustus 2023
Sfeerimpressie dag 1
Na een korte aftrap door Steven Voest (programmamanager IRM) op het dak van Fort Pannerden werden de deelnemers door Marieke Hofstra (trekker werkgroep Planproces) meegenomen in het stappenplan van IRM. Zij gaf een toelichting op de verschillende bouwstenen die uiteindelijk moeten leiden tot het Programma onder de Omgevingswet. Ook gaf zij een toelichting op het onderzoek dat we uitvoeren naar de zogenaamde realistische beleidsopties.
Voor het tweede deel van de dag nodigde Koos Beurskens (programmamanager Deltaprogramma Maas) de deelnemers uit om in deelsessies aan de slag te gaan met het Beeld op de Rivieren. We presenteerden en bespraken het resultaat van eerdere bijeenkomsten waarin is gewerkt aan een gezamenlijk toekomstperspectief voor de rivieren. De deelnemers konden op de gepresenteerde kaarten reflecteren wat leidde tot een interessante oogst.
Al met al een vruchtbare dag waarmee het programmateam van IRM aan de slag kan.
"Goede sessie die voor mij in ieder geval zeer verhelderend gewerkt heeft om een beter beeld te krijgen van IRM."
Sfeerimpressie dag 2
Na een korte aftrap door programmamanager Steven Voest vanuit Fort Pannerden werden de circa 90 deelnemers door Saskia van Vuren (trekker werkgroep Onderzoek) meegenomen in de werking van het riviersysteem Maas. Duidelijk is dat al honderden jaren vanuit verschillende invalshoeken aan de Maas wordt gesleuteld en de rivier mede hierdoor nu uit balans is. Voldoende ruimte voor het water bij hoge afvoeren, het herstellen van de sedimentbalans en aanpak van de zeer grillige waterstandsfluctuaties bij lage afvoeren is dan ook belangrijk, aldus Saskia. Dit leidde al gelijk tot levendige discussies in de chatbox van de Bouwdag.
Hoe kunnen we de uitvoering organiseren?
Op de eerste Bouwdag nam Marieke Hofstra (trekker werkgroep Planproces) de deelnemers al kort mee in hoe we tot een nieuwe visie willen komen op het riviersysteem. Hans Brouwer (omgevingsmanager) en Vince Douwes (trekker werkgroep Werkwijze) keken nog een stapje verder. Zij gingen in op de vraag hoe we, als er straks een visie ligt, de uitvoering kunnen organiseren. Vince lichtte toe dat er wordt doorgedacht over afspraken over bijvoorbeeld de samenwerking en de financiën. Het nu al opstarten en leren van concrete projecten is een belangrijk middel om hier grip op te krijgen.
Grenzen aan het riviersysteem
In het tweede deel gingen de deelnemers uiteen in een viertal bouwsessies. In de sessie van Saskia van Vuren over de grenzen aan het riviersysteem kregen de deelnemers de gelegenheid om door digitaal ‘stickeren’ reactie te geven op een viertal vragen:
- Wat betekenen de inzichten in het watersysteem voor de vormgeving van IRM?
- Hebben we alles in beeld of zien we bepaalde zaken over het hoofd?
- Welke nieuwe onderzoeksvragen doemen op?
- Welke tips en tops wil je IRM meegeven?
"Hoe kun je delfstoffenwinning een passende rol geven in IRM ? Niet te snel afschrijven bijvoorbeeld voor realiseren ruimte voor de rivier;"
"De inbreng van partijen met verschillende / tegenstrijdige belangen vraagt een open houding en ruime blik van partijen. IRM zou dit moeten faciliteren."
Hoe te komen tot kansrijke alternatieven
Marieke Hofstra gaf in haar bouwsessie een toelichting op de wijze waarop IRM onderzoeksalternatieven wil ontwikkelen. Bodemligging en afvoercapaciteit zijn hiervoor belangrijke ‘draaiknoppen’. De deelnemers vroegen aandacht om ook ruimtelijke kwaliteit en natuur goed in de alternatievenontwikkeling mee te nemen. Ook werden vragen gesteld over de wijze waarop IRM de ontwikkeling van de alternatieven regionaal organiseert en bestuurlijk borgt. Dit proces werken we de komende tijd uit, onder andere op basis van de inbreng tijdens de Bouwdagen.
Een reactie van een deelnemer:
"Binnendijkse natuurontwikkeling kan door de bufferende werking mogelijk positief zijn voor perioden met watertekorten."
Wel of geen praktijknetwerk IRM
In de sessie van Vince Douwes gingen de deelnemers via stellingen aan de slag met de vraag of een praktijknetwerk bruikbaar zou kunnen zijn voor IRM om kennis en ervaringen uit te wisselen. Veel deelnemers zagen de meerwaarde van een dergelijk netwerk. Hierop is doorgedacht wie er dan in zo'n netwerk moeten zitten, welke onderwerpen het praktijknetwerk kan behandelen en welke middelen hierin kunnen ondersteunen. Het leverde mooie inzichten waarmee we het netwerk vorm kunnen gaan geven.
Rondetafelgesprek: uit de praktijk
Hans Brouwer had voor zijn sessie drie ervaren projectmanagers uitgenodigd: Petra van den Brand, Erwin Klerkx en Cor Beekmans. Via de chat konden de deelnemers met hen in discussie over lessen en wensen voor IRM uit de praktijk. Hieruit kwam de oproep naar voren om IRM te zien als groeimodel om zo grip te krijgen op de complexiteit van de opgaven. Zorg ervoor dat we het systeem echt kennen en begrijpen maar zet vervolgens behapbare en overzichtelijke stappen. Tevens werd de oproep aan IRM gedaan om ook op zoek te gaan naar wat er lokaal speelt.
Een stelling van een van de programmaleiders:
“De kunst is om als kartrekker niet alleen voor je eigen belang te staan, maar ook voor de bredere doelstelling.”
Een vraag uit de chat:
"Is het systeemdenken dan ook niet de essentie voor IRM? Voorheen is in de Voorkeurstrategie Rivieren een bottom-up benadering gehanteerd (meer vanuit lokale behoeften). Door juist nu eerst te kijken wat ook het hele systeem van de Maas nodig heeft en daarna pas op lokaal niveau in te zoomen op concrete maatregelen."
Een mooie opbrengst
Koos Beurskens (programmamanager Deltaprogramma Maas) en Steven Voest sloten deze tweede Bouwdag voor de Maas af. Steven gaf aan de beide dagen te zien als mooie start om samen te bepalen wat IRM moet gaan worden. Hij gaf aan dat het ons veel heeft opgeleverd voor de vervolgstappen. Koos lichtte toe dat op verschillende momenten aan de orde kwam dat er nu projecten langs de Maas worden gerealiseerd zonder heldere kaders op systeemniveau. IRM kan door het opstellen van dergelijke kaders de projecten enorm helpen om voortvarend aan de slag te gaan.
Al met al een mooie opbrengst. In de afsluiting nodigde Steven alle deelnemers uit voor de gezamenlijke plenaire afsluiting op 15 december. Dan koppelen we terug wat we met de opbrengst van de Bouwdagen Maas en Rijn doen.