Integraal samenwerken in het rivierengebied

Samenwerking eerste fase

In de eerste fase, vanaf 2024, blijven de IRM-partners - drie ministeries, zes provincies, negen waterschappen en gemeenten langs de Maas en Rijn - zoveel mogelijk binnen de bestaande structuren van de Deltaprogramma’s Maas en Rijn werken. Na deze eerste fase zetten we een eerste stap richting een nieuwe samenwerkingsvorm.

In het Programma IRM maken we voor de eerste fase afspraken over waaraan we werken, wie daarbij wat doet en hoe we dat financieren.

Samenwerking langere termijn

In het Programma IRM staat ook een visie op de integrale samenwerking voor langere termijn, de uitgangspunten voor deze samenwerking en de aandachtspunten die we verder uitwerken en verwerken in de eerste fase.

Vijf samenwerkprincipes

Om een eerste richting te geven aan een nieuwe manier van samenwerken heeft IRM de principes uit de Nationale Omgevingsvisie vertaald in vijf samenwerkprincipes voor IRM:

1. We werken samen vanuit zowel gedeeld eigenaarschap voor het Maas- en Rijnsysteem als eigen verantwoordelijkheden voor het riviersysteem;
2. In het Programma IRM spreken we gezamenlijke kaders af en geven we richting aan de opgaven op systeemniveau, in de gebiedsgerichte uitwerking is meer ruimte voor maatwerk en creatieve oplossingen;
3. Voor efficiënte gebiedsuitwerkingen volgens de IRM-methode stellen we duidelijke procescondities op;
4. Alle partners stellen zich solidair op en verbinden zich op zowel het niveau van het riviersysteem als op het niveau van de verschillende gebieden rond de Maas en Rijn;
5. We werken integraal en vanuit een gezamenlijk belang maar altijd met respect voor elkaars opgaven en belangen.

Gerelateerde programma’s

IRM heeft raakvlakken met veel andere ontwikkelingen in het rivierengebied, denk aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma, het Deltaprogramma Zoetwater en het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Om inzichtelijk te maken waar we elkaar raken zijn we voor het opstellen van het Ontwerp Programma IRM met deze programma’s in gesprek.

Voor de langere termijn verkennen we met elkaar hoe we, ieder vanuit zijn eigen programma, efficiënt en afgestemd kunnen blijven samenwerken aan een toekomstbestendig rivierengebied. Afspraken hierover nemen we op in de Uitvoeringsstrategieën die het resultaat zijn van de eerste fase van IRM.

Internationaal

Aan IRM kleven vraagstukken van verschillende schaalniveaus. Van internationaal (zelfs mondiaal) tot lokaal. We verkennen efficiënte vormen om op alle niveaus samen te werken en deze ook met elkaar te verbinden.

Adaptieve aanpak

Als iets sinds de start van IRM duidelijk is geworden is, dat we gaandeweg beter weten wat we moeten doen om het riviersysteem goed te laten functioneren én dus ook dat we steeds moeten blíjven leren. Ook gezien de uitvoeringsperiode tot 2050 is adaptief werken hard nodig. We verkennen, voeren uit, leren en stellen bij waar nodig. Ook op basis van nieuwe inzichten en (klimaat-)ontwikkelingen in het gebied.

Hoe nieuw is een integrale samenwerking?

Integraal samenwerken in het rivierengebied op projectniveau is niet nieuw. Overheden en maatschappelijke organisaties doen dit bijvoorbeeld al in de projecten Rivierklimaatpark IJsselpoort en de Meanderende Maas. Op het niveau van het riviersysteem is integraal samenwerken wel nieuw.

Op lokaal en regionaal niveau doen we dus al de nodige ervaring op met deze aanpak. Dit zijn vruchtbare maar vooralsnog ingewikkelde, langdurige en daarmee kostbare trajecten. De (besluitvormings-)processen zijn bijvoorbeeld nog niet altijd ingericht op integraal samenwerken. Daarom is veel pionierswerk en overleg nodig. We benutten de ervaringen die we al opdoen en halen die actief op voor het ontwikkelen van een (kosten-)efficiënte samenwerkingsvorm voor IRM.