IRM op 12e Deltacongres, de rivier leidt de weg

Terugblik op de parallelsessie van IRM,  'de rivier geeft zich prijs' tijdens het 12e Deltacongres in het MECC in Maastricht. Minister Barbara Visser van Infrastructuur en Waterstaat en Deltacommissaris Peter Glas zijn het met elkaar eens: ‘Water moet het leidende principe zijn in de ruimtelijke ordening’. Met deze gezamenlijke overtuiging werd de toon voor het 12e Deltacongres 11 november in het MECC in Maastricht gezet. Een overtuiging die doorklonk in menig sessie, zo ook die van IRM.

Het gezichtspunt van de rivier

Saskia van Vuren – kennismanager van IRM – opende de hybride en interactieve IRM sessie ‘de rivier geeft zich prijs’ met een korte toelichting op hoe Maas en Rijn reageren op menselijke ingrepen en klimaatverandering. Zij koos het gezichtspunt van de rivier. Hoe water, bodem en ecologie reageren op ingrepen in het verleden en op klimaatverandering, maar ook hoe we kennis van het gedrag van de rivieren kunnen benutten voor het vinden van ruimte voor het gewenste maatschappelijke en economische gebruik. Uit een menu van vervolgvragen koos het publiek voor "zijn alle problemen van de rivier oplosbaar, of moeten er keuzes gemaakt worden?" en lieten daarmee de andere vragen liggen; "wat staat te gebeuren met natuur, scheepvaart, waterveiligheid en zoet water?", "wat betekent de verandering in afvoerverdeling bij hoog en laag water?" en "waarom is bodemerosie een probleem?".

‘Het landschap met de rivier, ik zal het nooit kennen’ concludeert Rutger Kopland in 2004 in de dichtbundel Een man in de tuin. Jannemarie de Jonge – Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving – draagt het gedicht voor als illustratie van haar band met het rivierengebied. Kopland verwoordt het respect dat Jannemarie voelt voor de rivier en voedt haar overtuiging dat het de rivier is die – uiteindelijk – bepaalt welk menselijk gebruik op welke plek mogelijk is.

Wie betaalt de prijs?

Het gedicht is de opmaat voor een discussie over veranderingen die in het rivierenlandschap op handen of wenselijk zijn en hoe je deze veranderingen tot stand brengt. De discussie wordt geleid door Lisa Peters en gevoerd met Jannemarie de Jonge en Peter van Rooy, oprichter en directeur van NederLandBovenWater en vormgever van menig participatietraject. In een wordcloud geeft het publiek aan wie de prijs betaalt mocht IRM niet inspelen op de veranderingen in de rivieren die Saskia van Vuren verwacht, op grond van haar onderzoek. Boven ‘landbouw’, ‘natuur’, ‘scheepvaart’ en ‘wij allemaal’ plaatst het publiek ‘bewoners’.

De discussie wordt voorts gevoed met reacties van het publiek op stellingen. Zo is de meerderheid van mening dat er nog meer ruimte voor de rivier moet komen om de problemen van de toekomst op te lossen. Ook is zij van mening dat vasthouden aan het landschap van nu een belemmering is voor het landschap van de toekomst. Afkeurend is zij in grote meerderheid op de stelling dat de uiterwaarden in 2080 druk worden bewoond.

Ain’t got no ….. I got life

Peter van Rooy vindt dat haast moet worden gemaakt met veranderingen. Hij voorvoelt een kantelmoment in de samenleving waarbij een focus komt op andere waarden dan waar wij nu aan hechten. Peter illustreert dit met het krachtige lied ‘ain’t got no … I got life’ van Nina Simone welke hij door de zaal laat schallen. Nina Simone bezingt in het eerste deel van het lied haar armoede en in het tweede deel haar rijkdom. Een andere manier van kijken naar dezelfde situatie.

Voor Steven Voest, programmamanager van IRM, een stimulans om op de ingeslagen weg door te gaan; water, bodem en ecologie als sturende elementen voor het rivierenlandschap van de toekomst, het landschap waar IRM aan werkt.

Voor meer informatie zie ook:

Deltacongres: Water- en bodem sturend voor de ruimtelijke inrichting | Unie van Waterschappen (uvw.nl)
Deltacongres over versnelling hoogwatermaatregelen - Waterforum
Urgentie indringend in beeld tijdens twaalfde Deltacongres in Maastricht | Nieuwsbericht | Deltaprogramma